ประชาธิปไตยด้อยพัฒนา

พลวัตปี 2019 : วิษณุ โชลิตกุล

มุมมองกลุ่มอนุรักษ์อำนาจนิยมต่อการสืบทอดอำนาจของพลเอกประยุทธ์ จันทร์โอชา อาจจะเห็นว่าเต็มไปด้วยความชอบธรรมจากเสียงท่วมท้นในสภา 500 คะแนน แต่มุมมองจากมาตรฐานของสื่อและองค์กรต่างชาติกลับตรงกันข้าม

มุมมองที่สวนทางกันเช่นนี้ใช้มาตรฐานวัดที่ต่างกันคือมาตรฐานชาตินิยมคับแคบกับมาตรฐานสังคมเปิด

ล่าสุดธนาคารโลกจัดอันดับให้ไทยมีแรงกิ้งความเป็นประชาธิปไตยที่อันดับ 161  ร่วงลงมาเกินกว่าครึ่งของเมื่อ20 ปีก่อน สวนทางกับอินโดนีเซียที่พุ่งขึ้นจากอันดับ 160 เมื่อ 20 ปีก่อนมาเป็นล่าสุดอันดับที่ 101 พร้อมกับยังมีข้อสรุปสั้น ๆ ว่าทั้งสองประเทศยังอยู่ในขั้นตอนของนิยาม “ประชาธิปไตยด้อยพัฒนา”

นิยามดังกล่าวผู้สนับสนุน “เผด็จการประชาธิปไตย” ทั้งหลายอาจเถียงว่าเกณฑ์ใช้วัดของธนาคารโลกไม่ถูกต้องและเหมารวมแต่ก็คงยากปฏิเสธข้อเท็จจริงที่ว่าความพยายามของพลังอนุรักษ์อำนาจนิยมที่ครอบงำสังคมไทยให้การเมือง “อยู่ในความสงบและเสรีภาพรอไปก่อน” ยังจะมีบทบาทต่อไปอีกนานหลายปี

รัฐบาลผสมเบี้ยหัวแตกที่จะตั้งขึ้นมาในเดือนนี้ไม่ว่าจะอยู่ได้นานแค่ไหนและมีเสถียรภาพหรือไม่แต่พลังอนุรักษ์อำนาจนิยมที่หนุนหลังการกระทำของ 500 เสียงส.ว.และส.ส.ที่ให้พลเอกประยุทธ์ จันทร์โอชา สืบทอดอำนาจเผด็จการทหารที่จำแลงกลายพันธุ์กำลังลากจูงคนไทยให้ติดโรคจิต “นอนกับศพ”

โรคจิตนอนกับศพหรือ Necrophilia (necrophilism, necrolagnia, necrocoitus, necrochlesis, and thanatophilia นั้นทางการแพทย์ยอมรับว่าเป็นพฤติกรรมประหลาดที่เกิดจากความพึงพอใจทางเพศหรือแรงจูงใจจากคนที่มีลักษณะทางจิตปิดกั้นตัวเองจากข้อเท็จจริงรอบตัวที่ไม่พึงปรารถนาแล้วสร้างความปิติยินดีจากการยึดครองซากเก่าแก่ของสิ่งที่ตนรักและหรือรู้สึกปลอดพ้นจากความโดดเดี่ยวทางจิต

เรื่องสั้นคลาสสิกของวิลเลียม ฟอล์คเนอร์ นักเขียนอเมริกัน A Rose for Emily ที่ยกเอาอาการทางจิตของคนขาวภาคใต้สหรัฐฯ ที่แพ้สงครามกลางเมืองแล้วยังไม่ยอมละทิ้ง “อหังการของคนขาว” ผ่านตัวละครเอกมิสเอมิลี่ เกรียนสัน สาวทึนทึกแห่งอดีตครอบครัวคนชั้นสูงของภาคใต้ก่อนสงคราม

เอมิลี่ใช้ชีวิตอย่างโดดเดี่ยวกับพ่ออดีตนายทหารที่ผ่านสงครามกลางเมืองที่ดื้อรั้นยึดมั่นในอดีตของภาคใต้เขาไม่ยอมให้เธอแต่งงานแต่เขาก็ตายจากไปทิ้งเธออยู่กับคนใช้แก่ผิวดำตามลำพังเธอไม่เคยออกจากบ้านติดต่อใครอีกเลยมีเพียงคนรับใช้เท่านั้นที่เชื่อมเธอกันคนภายนอก

วันหนึ่งโฮเมอร์ บารอน ชายผิวขาวเร่ร่อนจากภาคเหนือผ่านเข้ามาหางานทำในเมืองและเริ่มเข้าออกในบ้านของเอมิลี่ในฐานะคนทำสวนก่อนที่เขาจะหายตัวสาบสูญไปหลังจากคนรับใช้ผิวดำถูกเอมิลี่สั่งซื้อสารหนูไปกำจัดแมลง

เอมิลี่ใช้ชีวิตเดียวดายต่อมาอีกสิบกว่าปีก่อนตายจากไปเพื่อที่ชาวเมืองจะพบว่าบนเตียงที่เธอนอนตายนั้นมีซากกระดูกศพของโฮเมอร์ บารอน นอนเคียงข้างและอีกห้องนอนหนึ่งมีซากกระดูกศพพ่อของเอมิลี่นอนเดียวดาย

เรื่องนี้ถือว่าฟอล์คเนอร์ทำการ “ชำแหละ” จิตสำนึกของคนภาคใต้ออกมาชนิดหมดเปลือกว่าอหังการของคนขาวนั้นแท้จริงคืออาการโรคจิตนอนกับศพเรื้อรังนั่นเอง

กลุ่มคนไทยหยิบมือในแนวร่วมจิตสำนึกอนุรักษ์นิยมที่อ้างอิงสถาบันพระมหากษัตริย์มาต่อต้านการเปลี่ยนแปลงถึงขั้นปฏิเสธจะยอมรับเสรีภาพของความเห็นต่างหวังยึดกุมอำนาจรัฐอย่างฉ้อฉลให้ยาวนานสุดจนถึงขั้นพยายามแยกให้สถาบันอยู่ตรงข้ามกับระบอบประชาธิปไตยก็คงมีจิตสำนึกไม่ต่างอะไรกับเอมิลี่ เกรียนสัน ในเรื่องสั้นของฟอล์คเนอร์นั่นเอง

กระบวนการครอบงำสังคมไทยโดยคนโรคจิตนอนกับศพนี้ได้เริ่มขึ้นแล้วคำถามคือคนไทยส่วนใหญ่จะสลัดทิ้งโรคจิตนอนกับศพที่ไร้อนาคตแบบเอมิลี่ เกรียนสัน ไปได้ยาวนานแค่ไหน

ข้อความล่าสุดของนักเขียนอาวุโสสุชาติ สวัสดิ์ศรี ที่พยายามอธิบายนัยยะของ “RIP ประเทศไทย” คือความเสียใจและเสียดายโอกาสที่ทุกอย่างในโครงสร้างหลายอย่างในประเทศในเชิงโครงสร้างทางการเมืองเศรษฐกิจสังคมวัฒนธรรมรอบหลายทศวรรษที่ผ่านมายังหยุดนิ่งไม่ไปไหนพร้อมถามกลับสูบกัญชาจนหูตาลายไปแล้วหรือถึงไม่เข้าใจเป็นการสะท้อนข้อเท็จจริงทางอ้อมร่วมสมัยที่ตีบตันยามนี้ได้ดี

อันดับโลกของไทยในการจัดของธนาคารโลกน่าจะไม่กระเตื้องขึ้นในหลายปีข้างหน้า