เปิดถ้อยแถลง “ทูตไทย” แจง UNSC ย้ำชัด “กัมพูชา” ละเมิดอธิปไตย-โจมตีพลเรือนไร้มนุษยธรรม

นายเชิดชาย ใช้ไววิทย์ เอกอัครราชทูตผู้แทนถาวรไทยประจำสหประชาชาติ ณ นครนิวยอร์ก เปิดเผยข้อมูลที่ได้แถลงในการประชุมส่วนตัวของคณะมนตรีความมั่นคงแห่งสหประชาชาติ (UNSC) ภายใต้หัวข้อวาระ “ภัยคุกคามต่อสันติภาพและความมั่นคงระหว่างประเทศ” ระบุว่า ข้าพเจ้าขอแสดงความขอบคุณต่อท่านที่จัดการประชุมนี้ และขอขอบคุณผู้ช่วยเลขาธิการ Khiari สำหรับการบรรยายสรุปอันทรงคุณค่าของเขาเป็นเกียรติและความภาคภูมิใจของข้าพเจ้าเสมอที่ได้กล่าวต่อที่ประชุมคณะมนตรีความมั่นคง แต่วันนี้ ด้วยความเสียใจอย่างสุดซึ้ง ข้าพเจ้าถูกบีบให้ต้องกล่าวภายใต้สถานการณ์ที่ร้ายแรงที่สุด เมื่อการกระทำที่ไม่มีการยั่วยุของกัมพูชาคุกคามต่ออธิปไตย บูรณภาพแห่งดินแดน และที่สำคัญยิ่งคือ ชีวิตของพลเรือนผู้บริสุทธิ์ของประเทศไทย ซึ่งเป็นชาติที่มุ่งมั่นในสันติภาพ ดังที่ทุกท่านในห้องนี้ทราบดี

ข้าพเจ้าขอชี้แจงให้ชัดเจน ประเทศไทยมองว่ากัมพูชาเป็นเพื่อนบ้านที่ใกล้ชิดและเป็นสมาชิกที่ใกล้ชิดของครอบครัวอาเซียน นับตั้งแต่กัมพูชาได้รับเอกราชในปี 2496 ประเทศไทยไม่เคยละเลยความพยายามในการสนับสนุนกระบวนการสันติภาพ การสร้างชาติ และการพัฒนาของกัมพูชาผ่านข้อตกลงปารีสในปี 2534 และการเป็นสมาชิกอาเซียนของกัมพูชาในปี 2542 ตลอดหลายทศวรรษ ประเทศของเราทั้งสองได้ร่วมมือกันด้วยความสุจริตเพื่อประโยชน์ร่วมกันของประชาชนของเราแต่เช่นเดียวกับเพื่อนบ้านที่อยู่ติดกัน ประเทศไทยและกัมพูชาก็มีส่วนแบ่งของความท้าทายและความขัดแย้ง และในช่วงเวลาดังกล่าว การเจรจา ไม่ใช่ความรุนแรง จะต้องเป็นแนวทาง นั่นคือเหตุผลที่เรามาอยู่ที่นี่ในวันนี้

เมื่อวันที่ 28 พฤษภาคม เกิดการปะทะเล็กน้อยบริเวณชายแดนระหว่างประเทศไทยและกัมพูชา ในขณะนั้น กองทหารไทยกำลังปฏิบัติการลาดตระเวนตามปกติในเส้นทางที่กำหนดไว้ภายในดินแดนของประเทศไทย เพื่อตอบสนองต่อการยิงที่ไม่มีการยั่วยุโดยกองทหารกัมพูชาเข้าสู่ดินแดนไทย กองกำลังไทยจึงจำเป็นต้องดำเนินการอย่างเหมาะสมและสมเหตุสมผลเพื่อป้องกันตัวเอง ตามหลักกฎหมายระหว่างประเทศ ประเทศไทยเชื่อว่าช่องทางทวิภาคีเป็นวิธีที่มีประสิทธิภาพที่สุดในการจัดการกับเหตุการณ์ดังกล่าว และเราได้ร้องขอให้มีการประชุมคณะกรรมการชายแดนร่วม ซึ่งได้กล่าวถึงโดยผู้บรรยาย และได้จัดขึ้นเมื่อวันที่ 14 มิถุนายนที่พนมเปญ

แม้จะมีความพยายามอย่างต่อเนื่อง เมื่อวันที่ 16 และ 23 กรกฎาคม ทหารไทยเหยียบกับระเบิดขณะปฏิบัติการลาดตระเวนตามปกติภายในดินแดนของประเทศไทย ส่งผลให้ทหารสองนายได้รับบาดเจ็บสาหัสจนพิการถาวร ส่วนที่เหลือได้รับบาดเจ็บรุนแรง หลักฐานยืนยันว่ากับระเบิดเหล่านี้ถูกวางใหม่ในพื้นที่ที่เคยปลอดจากกับระเบิดแล้ว ท่านอาจเข้าใจข้อเท็จจริงที่ว่าประเทศไทยได้ทำลายกับระเบิดต่อต้านบุคคลทั้งหมด รวมถึงที่เก็บไว้เพื่อการวิจัยและฝึกอบรม ตั้งแต่ปี 2562 ในทางตรงกันข้าม ตามรายงานความโปร่งใสประจำปีของกัมพูชาเอง ณ เดือนธันวาคมปีที่แล้ว กัมพูชายังคงเก็บรักษากับระเบิดประเภทนี้ไว้ นี่เป็นการละเมิดกฎหมายระหว่างประเทศอย่างโจ่งแจ้ง อนุสัญญาห้ามใช้กับระเบิดต่อต้านบุคคล หรือที่รู้จักในชื่ออนุสัญญาออตตาวา ซึ่งประเทศไทยและกัมพูชาเป็นภาคี ขัดต่อเจตนารมณ์ของปฏิญญาเสียมราฐ-อังกอร์ที่รับรองในเดือนพฤศจิกายน 2567

จากสถานการณ์ที่ร้ายแรงนี้ ประเทศไทยได้ยื่นจดหมายสองฉบับถึงประธานที่ได้รับการแต่งตั้งของการประชุมภาคีอนุสัญญาครั้งที่ 2274 โดยให้รายละเอียดของเหตุการณ์และประณามการกระทำเหล่านี้อย่างแข็งขันว่าเป็นการละเมิดอธิปไตยและบูรณภาพแห่งดินแดนของเราอย่างจงใจนอกจากนี้ ประเทศไทยได้ยื่นจดหมายถึงเลขาธิการสหประชาชาติเพื่อขอคำชี้แจงจากรัฐบาลกัมพูชาตามมาตรา 8 วรรค 2 ของอนุสัญญา

จากนั้น เมื่อวานนี้ วันที่ 24 กรกฎาคม เวลา 08.20 น. กองทหารกัมพูชาที่มีปืนใหญ่หนักได้เปิดฉากยิงใส่ที่ตั้งทางทหารของไทยในตาเมือนธม จังหวัดสุรินทร์ ไม่นานหลังจากนั้น กองทหารกัมพูชาได้โจมตีแบบไม่เลือกเป้าหมายในดินแดนไทยครอบคลุมสี่จังหวัด ได้แก่ บุรีรัมย์ สุรินทร์ ศรีสะเกษ และอุบลราชธานี การกระทำที่ก้าวร้าว ผิดกฎหมาย และไม่เลือกเป้าหมายนี้ ซึ่งข้าพเจ้าขอย้ำคำว่า “ไม่เลือกเป้าหมาย” ได้ก่อให้เกิดความเสียหายและความทุกข์ทรมานอย่างร้ายแรงต่อพลเรือนผู้บริสุทธิ์ เด็กสี่คนเสียชีวิต และอีกสี่คนได้รับบาดเจ็บสาหัส โครงสร้างพื้นฐานของพลเรือน รวมถึงโรงพยาบาลและโรงเรียน ได้รับความเสียหายอย่างมาก ณ วันที่ 25 กรกฎาคม เวลา 09.00 น. การโจมตีส่งผลให้มีผู้เสียชีวิต 14 ราย และบาดเจ็บ 46 ราย โดย 13 รายอยู่ในอาการวิกฤต ขออนุญาตให้ข้าพเจ้าย้ำคำว่า “อย่ามองข้าม” (แสดงภาพของผู้เสียชีวิตพลเรือน) เมื่อ 24 ชั่วโมงที่แล้ว โรงพยาบาล สถานีบริการน้ำมัน และบ้านเรือนของพลเรือนถูกโจมตี ครอบครัวหนึ่งที่มีสี่คน ซึ่งกำลังซื้อของในร้านค้า แม่และลูกสามคนไม่เคยออกจากร้านนั้นมาได้ทั้งเป็น อย่ามองข้าม ผู้อยู่อาศัยกว่า 130,000 คนถูกอพยพออกจากบ้านของพวกเขา

ในเรื่องนี้ ประเทศไทยประณามอย่างรุนแรงที่สุดต่อการโจมตีที่ไม่เลือกเป้าหมายและไร้มนุษยธรรมของกัมพูชาต่อพลเรือน โครงสร้างพื้นฐานของพลเรือน และสถานที่สาธารณะ โดยเฉพาะโรงพยาบาล ซึ่งละเมิดอนุสัญญาเจนีวา ค.ศ. 1949 โดยเฉพาะมาตรา 19 ของอนุสัญญาเจนีวาฉบับที่หนึ่ง และมาตรา 18 ของอนุสัญญาเจนีวาฉบับที่สี่

ชุดการกระทำที่ไม่มีการยั่วยุและเจตนาก้าวร้าว รวมถึงการโจมตีด้วยอาวุธของกองทัพกัมพูชา ยังเป็นการละเมิดอย่างร้ายแรงต่อมาตรา 2 วรรค 4 ของกฎบัตรสหประชาชาติ ซึ่งห้ามการใช้กำลังต่อบูรณภาพแห่งดินแดนของรัฐ รวมถึงหลักการของความเป็นเพื่อนบ้านที่ดี การอยู่ร่วมกันอย่างสันติ และความสามัคคีของอาเซียน

แม้จะใช้ความยับยั้งชั่งใจอย่างสุดขีด ประเทศไทยจำเป็นต้องดำเนินการเพื่อป้องกันตัวเองตามมาตรา 51 ของกฎบัตรสหประชาชาติ การตอบสนองของเรา ข้าพเจ้าขอย้ำว่า มีขอบเขตจำกัด สมเหตุสมผล และมุ่งเป้าไปที่การกำจัดภัยคุกคามที่ใกล้เข้ามาจากกองทัพกัมพูชาเท่านั้น ทุกมาตรการมุ่งเป้าไปที่เป้าหมายทางทหารที่ถูกต้องตามกฎหมาย โดยพยายามทุกวิถีทางเพื่อหลีกเลี่ยงอันตรายต่อพลเรือน

จุดยืนของประเทศไทยชัดเจนและสม่ำเสมอ: เราเคารพหลักการไม่แทรกแซงกิจการภายในของรัฐ และยืนยันความเคารพอย่างเต็มที่ต่ออธิปไตยแห่งชาติและบูรณภาพแห่งดินแดน ซึ่งเป็นรากฐานของระเบียบระหว่างประเทศและความมั่นคงในภูมิภาค

ในฐานะชาติที่รักสันติภาพ นายประธาน ประเทศไทยปฏิเสธการใช้กำลังเป็นวิธีแก้ไขข้อพิพาทระหว่างประเทศอย่างเด็ดขาด ขณะที่ยังคงมุ่งมั่นในการแก้ไขข้อพิพาทอย่างสันติตามกฎบัตรสหประชาชาติ ในเจตนารมณ์นี้ ประเทศไทยได้มีส่วนร่วมกับกัมพูชาอย่างแข็งขันในช่วงสองเดือนที่ผ่านมาผ่านกลไกทวิภาคีหลายช่องทาง รวมถึงคณะกรรมการชายแดนร่วมที่กล่าวถึง เพื่อแก้ไขความแตกต่างและป้องกันการยกระดับ สมาชิกของคณะมนตรี เป็นที่น่าเสียใจอย่างยิ่งที่กัมพูชาได้หลีกเลี่ยงการเจรจาที่มีความหมายอย่างจงใจ และกลับพยายามทำให้ประเด็นนี้เป็นเรื่องระหว่างประเทศเพื่อตอบสนองวัตถุประสงค์ทางการเมืองของตน

เกี่ยวกับข้อกล่าวหาว่าทำลายพื้นที่โดยรอบและโครงสร้างของวัดพระวิหาร ข้าพเจ้าขอย้ำว่าประเทศไทยได้ใช้สิทธิป้องกันตัวตามกฎหมายระหว่างประเทศ ตามหลักการของการแยกแยะ ความสมเหตุสมผล ความระมัดระวัง และความจำเป็นทางทหาร การตอบสนองทั้งหมดถูกจำกัดอย่างเคร่งครัดต่อเป้าหมายทางทหารที่ถูกต้องตามกฎหมาย

การยิงตอบโต้ระหว่างกองทัพไทยและกัมพูชาไม่ได้เกิดขึ้นใกล้วัดพระวิหารเลย สถานที่โจมตีที่ใกล้ที่สุดอยู่ที่บริเวณภูมะขวา ซึ่งอยู่ห่างจากวัดพระวิหารประมาณ 2 กิโลเมตร วัดเองอยู่นอกแนววิถีของปฏิบัติการทางทหารของไทยทั้งหมด เป็นไปไม่ได้ที่กระสุนหรือเศษกระสุนจากการยิงที่ภูมะขวาจะไปถึงหรือก่อให้เกิดความเสียหายอย่างมีนัยสำคัญต่อวัดพระวิหาร

คำกล่าวดังกล่าวจึงไม่มีมูล น่าเสียใจ และน่าผิดหวังอย่างยิ่ง มันเป็นเพียงการเผยแพร่ข้อมูลที่บิดเบือน ประเทศไทยเรียกร้องให้กัมพูชายุติการเผยแพร่ข้อมูลเท็จหรือทำให้เข้าใจผิดที่ทำให้มรดกทางวัฒนธรรมกลายเป็นประเด็นทางการเมือง เราจึงหวังอย่างจริงใจว่ากัมพูชาจะปฏิบัติด้วยความสุจริตและรักษาพันธกรณีระหว่างประเทศเพื่อปกป้องมรดกทางวัฒนธรรมเกี่ยวกับระเบิดลูกปราย ประเทศไทยยืนยันว่าการปฏิบัติการทางทหารของเราปฏิบัติตามหลักการแยกแยะ ความสมเหตุสมผล และความจำเป็นทางทหาร ระเบิดลูกปรายถูกใช้เพื่อมุ่งเป้าไปที่เป้าหมายทางทหารเท่านั้น

ประเทศไทยขอเรียกร้องให้กัมพูชายุติการสู้รบและการกระทำที่ก้าวร้าวทั้งหมดทันที และกลับมาเจรจาด้วยความสุจริต