สูตรแห่งความหายนะ

พลวัตปี 2020 : ฐปนี แก้วแดง (แทน)

เข้าเดือนสุดท้ายของไตรมาสสามแล้ว แต่สถานการณ์เกี่ยวกับไวรัสโคโรนายังไม่มีวี่แววว่าจะจบลง  ข้อมูลของมหาวิทยาลัยจอห์น ฮอปกิ้นส์เมื่อวันจันทร์ทั่วโลกยังคงมีผู้ติดเชื้อมากกว่า 25.2 ล้านคน  มีผู้เสียชีวิตอย่างน้อย 847,100 คน โดยสหรัฐฯ ยังคงมีผู้ติดเชื้อสูงสุดมากกว่า 6 ล้านคน เสียชีวิตอย่างน้อย 183,200 คน  ส่วนบ้านเราข้อมูลล่าสุดจนถึงเมื่อวานนี้ มีผู้ติดเชื้อใหม่ 5 คน ติดเชื้อสะสม 3,417 คน และเสียชีวิตสะสม 58 คน

สถิติเหล่านี้อาจจะฟังกันทุกวันจนเริ่มชิน และคนเริ่มไม่ใส่ใจที่จะตระหนักถึงความรุนแรงของเชื้อโรคนี้กันอีกเหมือนตอนต้นปี  ด้วยเหตุนี้องค์การอนามัยโลกจึงออกมาเรียกร้องอีกครั้งให้ทุกประเทศออกมาตรการความปลอดภัยเพื่อควบคุมการระบาดของไวรัสโคโรนาต่อไป  เช่นว่า จำกัดการรวมตัวของประชาชน และคุ้มครองกลุ่มเปราะบางเมื่อพยายามที่จะเปิดธุรกิจและบริการต่าง ๆ

เทดรอส อัดฮานอม  ผู้อำนวยการองค์การอนามัยโลกเตือนว่า “ไม่มีประเทศใดสามารถแกล้งทำเป็นว่าการระบาดได้จบลงแล้ว”  ประเทศใดสามารถควบคุมไวรัสได้มากขึ้นก็จะสามารถเปิดประเทศได้มากขึ้น แต่การเปิดประเทศโดยไม่ควบคุมถือเป็น “สูตรแห่งความหายนะ”

องค์การอนามัยโลกแนะนำว่า มี 4 อย่างที่ทุกประเทศ ชุมชน และทุกคนจำเป็นจะต้องให้ความสำคัญ

ข้อแรกคือ ควรป้องกันการจัดงานขนาดใหญ่ ในขณะนี้หลายประเทศ มีการรวมตัวขนาดใหญ่ตามสนามกีฬา ไนต์คลับและสถานที่สำคัญทางศาสนา

ข้อสอง ควรป้องกันการเสียชีวิตด้วยการปกป้องกลุ่มเปราะบาง เช่น ผู้สูงอายุ คนที่อยู่ในสภาวะที่ต่ำกว่ามาตรฐาน และแรงงานที่มีความจำเป็น เพราะจะช่วยรักษาชีวิตและบรรเทาภาระต่อระบบสุขภาพของประเทศได้

ข้อสาม คนทั่วไปจะต้องมีส่วนร่วมด้วยการสวมหน้ากากอนามัย  เว้นระยะทางสังคม และล้างมือบ่อย ๆ  รัฐบาลสามารถหลีกเลี่ยงการออกคำสั่งให้ประชาชนอยู่กับบ้านได้ด้วยการตอบโต้ต่อการระบาดแบบเจาะจง  โดยทำการทดสอบ ติดตามผู้ติดเชื้อ และแยกตัว

ข้อสี่ หากประเทศใดจริงจังเกี่ยวกับการเปิดประเทศ จะต้องจริงจังเกี่ยวกับการจัดการการแพร่เชื้อและรักษาชีวิต  แม้ว่ามันฟังดูเป็นไปไม่ได้ที่จะสร้างสมดุล แต่ก็สามารถทำได้และต้องทำ

องค์การอนามัยโลกยังได้เผยแพร่คำแนะนำว่าโรงแรม เรือบรรทุกสินค้าและเรือประมงสามารถเริ่มดำเนินงานด้วยความปลอดภัยได้อย่างไรก็ตามส่วนหนึ่งของพันธกิจที่จะสนับสนุนให้ทุกภาคเปิดดำเนินการได้อีกครั้งให้ปลอดภัยเท่าที่เป็นไปได้

เจ้าหน้าที่องค์การอนามัยโลกหลายคนได้กล่าวว่า “ชีวิตวิถีใหม่” (New Normal) จะต้องมีมาตรการบรรเทาด้วยเช่นกัน เช่น การสวมหน้ากากและการเว้นระยะทางสังคม และหลายประเทศจำเป็นต้องทำตามมาตรการเหล่านี้แม้ว่าหลังจากที่มีวัคซีนเข้าสู่ตลาดแล้ว

จากข้อมูลขององค์การอนามัยโลก ในขณะนี้มีผู้ผลิตวัคซีนหลายสิบบริษัทได้ทดสอบวัคซีนของตนเอง และมีอย่างน้อย 2 บริษัทเริ่มทดสอบในระยะที่สาม

องค์การอาหารและยาของสหรัฐฯ กล่าวว่าจะพิจารณาอนุญาตการใช้วัคซีนก่อนที่การทดลองทางคลินิกระยะ 3 จะเสร็จสิ้นทั้งหมด แต่ ดร. Soumya Swaminathan หัวหน้านักวิทยาศาสตร์ขององค์การอนามัยโลกเตือนว่า การอนุญาตให้ใช้วัคซีนเร็วเกินไปและมีข้อมูลน้อยเกินไปอาจสร้างปัญหาหลายอย่าง การใช้วัคซีนเป็นการฉุกเฉินควรจะทำด้วยความจริงจังโดยเฉพาะอย่างยิ่งเพราะว่ามันอาจทำให้เกิดผลข้างเคียงที่ไม่พึงประสงค์ต่อประชากรบางส่วน ดังนั้นการตัดสินใจเรื่องวัคซีนควรจะทำโดยใช้ข้อมูลที่มีประสิทธิภาพและปลอดภัยให้มากเท่าที่เป็นไปได้

เมื่อต้นเดือนที่ผ่านมา รัสเซียประกาศว่าจะอนุญาตให้ใช้วัคซีน “สปุตนิค 5” ก่อนจะมีข้อมูลการทดลองระยะ 3 ทำให้ผู้เชี่ยวชาญทั่วโลกออกมาโจมตีการเคลื่อนไหวดังกล่าว เพราะยังไม่ชัดเจนว่าวัคซีนปลอดภัยและมีประสิทธิภาพจริงหรือไม่

นายแพทย์ ไมค์ ไรอัน ผู้อำนวยการโครงการสุขภาพฉุกเฉินขององค์การอนามัยโลก กล่าวว่า มีระเบียบที่เข้มงวดเกี่ยวกับการใช้วัคซีนและยา ฉุกเฉินในสหภาพยุโรปและในสหรัฐฯ และในบางส่วนของแอฟริกาและอินเดีย ซึ่งมีความสำคัญที่รัฐบาลจะต้องทำตามหน่วยงานที่คุมระเบียบนี้ แม้ว่าทุกประเทศมีสิทธิที่จะกำหนดนิยามนโยบายวัคซีนหรือการบำบัดอื่น ๆ ต่อประชากรของตนเอง แต่จะต้องทำมาตรฐานจริยธรรม และวิทยาศาสตร์ให้สูงสุดเท่าที่เป็นไปได้

การออกมาสะกิดเตือนกันอีกครั้งขององค์การอนามัยโลกล่าสุด เป็นการบ่งชี้ว่า ในขณะนี้หลายประเทศและหลายคนเริ่มเริ่มลืมหรือแกล้งทำเป็นลืมถึงความรุนแรงของโควิด-19 และเริ่มการ์ดตกกันแล้ว ซึ่งเป็นเรื่องที่น่าเป็นห่วงเป็นอย่างยิ่ง

เชื่อว่าจากนี้อีกไม่นาน จะมีข่าวการกลับมาระบาดรอบใหม่ในประเทศไทยอย่างแน่นอน เหมือนที่กำลังเกิดขึ้นกับหลาย ๆ ประเทศในขณะนี้