พลิกอีกตลบ! ศาลอุทธรณ์สหรัฐ เบรกศาลการค้า คืนอำนาจ “ทรัมป์” ขึ้นภาษีตอบโต้

วันนี้ (30 พ.ค. 68) ศาลอุทธรณ์กลางของสหรัฐอเมริกา (Federal Circuit) มีคำสั่ง “ระงับชั่วคราว” คำตัดสินของศาลการค้าระหว่างประเทศ (USCIT) ซึ่งก่อนหน้านี้มีมติ “สั่งระงับการเก็บภาษี” ของประธานาธิบดีโดนัลด์ ทรัมป์ ที่ใช้อำนาจตามพระราชบัญญัติอำนาจเศรษฐกิจฉุกเฉินระหว่างประเทศ (IEEPA) เพื่อจัดเก็บภาษีศุลกากรตอบโต้ประเทศคู่ค้า โดยประกาศมาตรการเมื่อวันที่ 2 เมษายนที่ผ่านมา

คำสั่งล่าสุดของศาลอุทธรณ์ฯ ถือเป็นการคืนอำนาจให้รัฐบาลทรัมป์สามารถเดินหน้าเก็บภาษีนำเข้าภายใต้กรอบ “ภาวะฉุกเฉิน” ได้ชั่วคราว ขณะเดียวกัน ศาลยังสั่งให้ทั้งสองฝ่ายยื่นคำแถลงเป็นลายลักษณ์อักษรภายในต้นเดือนมิถุนายนนี้

คำตัดสินทั้งสอง “การระงับภาษีทรัมป์” และ “คำสั่งพักการระงับ” เกิดขึ้นภายในเวลาไม่ถึง 24 ชั่วโมง กลายเป็นจุดเปลี่ยนสำคัญในสงครามภาษีที่กำลังสั่นสะเทือนเศรษฐกิจสหรัฐฯ

เมื่อวันที่ 28 พฤษภาคม ตามเวลาท้องถิ่น ศาลการค้าระหว่างประเทศตัดสินว่า ทรัมป์ไม่มีอำนาจตาม IEEPA ในการประกาศภาษีแบบกว้างขวางเพื่อจัดระเบียบเศรษฐกิจโลกใหม่ พร้อมสั่งให้รัฐบาลเพิกถอนมาตรการภาษีภายใน 10 วัน ซึ่งรวมถึงภาษี “วันปลดปล่อย” ที่ประกาศเมื่อวันที่ 2 เมษายน และภาษีที่ใช้กับจีน เม็กซิโก และแคนาดา ในประเด็นเกี่ยวกับสารเฟนทานิล แต่ไม่รวมภาษีนำเข้ารถยนต์ อะไหล่ เหล็ก และอะลูมิเนียม ซึ่งอยู่ภายใต้กฎหมายแยกต่างหาก

คดีนี้ถูกยื่นโดย 2 กลุ่ม คือ กลุ่มธุรกิจขนาดเล็กนำโดย องค์กรกฎหมายเสรีนิยมในสหรัฐฯ (Liberty Justice Center) และอีกกลุ่มจาก 12 รัฐที่มีผู้ว่าการจากพรรคเดโมแครต โดยทั้งหมดคัดค้านการใช้ IEEPA ในการเก็บภาษีโดยไม่มีการตรวจสอบจากสภาคองเกรส

ฝ่ายบริหารของทรัมป์ยื่นอุทธรณ์ทันที และระบุว่าหากไม่ได้รับคำสั่งพักจากศาลอุทธรณ์หรือ USCIT ก็อาจนำเรื่องขึ้นสู่ศาลสูงสุดของสหรัฐฯ (Supreme Court)

นายปีเตอร์ นาวาร์โร ที่ปรึกษาด้านการค้าของทรัมป์ กล่าวว่า “เรามีทางเลือกเชิงยุทธศาสตร์หลายทาง และมั่นใจว่าคดีนี้เรามีแต้มต่อ” พร้อมย้ำว่า “วาระภาษีของทรัมป์ยังมีชีวิต แข็งแรง และพร้อมใช้ปกป้องแรงงานและโรงงานของชาวอเมริกัน”

ขณะที่ Liberty Justice Center ออกแถลงการณ์ว่า คำสั่งของศาลอุทธรณ์เป็นเป็นเพียงขั้นตอนชั่วคราว ก่อนเข้าสู่การพิจารณาอย่างเป็นทางการ และแสดงความมั่นใจว่า ศาลจะปฏิเสธคำร้องของรัฐบาลในที่สุด เพราะภาษีเหล่านี้สร้างความเสียหายแก่ภาคธุรกิจอย่างไม่อาจเยียวยาได้

อีกด้านหนึ่ง ศาลแขวงในกรุงวอชิงตัน ดี.ซี. โดยผู้พิพากษารูดอล์ฟ คอนเทรราส ก็มีคำตัดสินคล้ายกัน โดยชี้ว่าภาษีบางรายการของทรัมป์ “ไม่ชอบด้วยกฎหมาย” และระบุว่า IEEPA ไม่ให้อำนาจประธานาธิบดีใช้มาตรการภาษีเพื่อจัดระเบียบเศรษฐกิจโลกใหม่ได้โดยลำพัง

คดีนี้ยื่นโดยบริษัทของเล่นเพื่อการศึกษาสองแห่งในสหรัฐฯ ซึ่งได้รับผลกระทบอย่างรุนแรงจากภาษีดังกล่าว โดยผู้พิพากษาคอนเทรราส ออกคำสั่งคุ้มครองชั่วคราว แต่ชะลอการมีผลเป็นเวลา 2 สัปดาห์เพื่อเปิดทางให้อุทธรณ์ ซึ่งฝ่ายทรัมป์ก็รีบยื่นอุทธรณ์ต่อศาลอุทธรณ์ในกรุงวอชิงตันทันที

แม้เจ้าหน้าที่ระดับคณะรัฐมนตรี เช่น นายมาร์โก รูบิโอ รัฐมนตรีว่าการกระทรวงต่างประเทศ จะออกโรงเตือนว่า การหยุดภาษีอาจกระทบ “ความมั่นคงแห่งชาติ”

แต่ผู้พิพากษาคอนเทรราสไม่เห็นด้วย และเขียนในคำพิพากษาว่า “ประธานาธิบดีไม่อาจกระทำการผิดกฎหมาย แล้วใช้ผลจากการกระทำผิดนั้นมาเป็นโล่กำบังจากการตรวจสอบของศาลได้”

ขณะเดียวกัน แหล่งข่าวในฝ่ายบริหารเปิดเผยว่า ก่อนหน้านี้ ทีมกฎหมายของรัฐบาลทรัมป์ได้ยื่นหนังสือถึงศาลอุทธรณ์ ระบุว่าหากไม่ได้รับคำสั่งพักคำพิพากษาโดยเร็ว อาจต้องยื่นคำร้องขอความช่วยเหลือฉุกเฉินต่อศาลสูงสุดของสหรัฐฯ ภายในวันศุกร์นี้ โดยคำสั่งพักการบังคับใช้ที่ศาลอุทธรณ์มีมติอนุมัติ ถือเป็นการเปิดเวลาให้รัฐบาลมีโอกาสเตรียมการต่อสู้ทางกฎหมายในชั้นอุทธรณ์ และลดแรงกดดันทางการเมืองในระยะสั้น