บัตรสวัสดิการฯ

การยุบสภาผู้แทนราษฎรของรัฐบาล “อนุทิน ชาญวีรกูล” ไม่ได้หมายความว่า การบริหารราชการแผ่นดินจะหยุดลงทันที หากแต่รัฐบาลจะเปลี่ยนสถานะเป็น “รัฐบาลรักษาการ” ทำหน้าที่ประคับประคองประเทศไปจนกว่าจะมีคณะรัฐมนตรี (ครม.) ชุดใหม่ที่มาจากการเลือกตั้งเข้ารับหน้าที่ การประชุมรัฐสภา พิจารณาแก้ไขรัฐธรรมนูญ วาระสอง วันที่ 11 ธ.ค. 68 ก่อนมี พ.ร.ฎ.ยุบสภาฯ อย่างไรก็ตาม คำถามสำคัญที่ตามมา คือ รัฐบาลในช่วงรอยต่อนี้ “ทำอะไรได้แค่ไหน” และ “อะไรต้องชะลอไว้ก่อน” โดยเฉพาะนโยบายเศรษฐกิจใหม่ที่ตลาดทุนจับตาอย่างใกล้ชิด เช่น โครงการ Thailand Individual Savings Account หรือ TISA จะต้องสะดุดหยุดลงเพียงแค่นี้หรือไม่? รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พ.ศ. 2560 มาตรา 167 และ 168 ได้วางกรอบอำนาจของคณะรัฐมนตรีที่พ้นจากตำแหน่งไว้อย่างชัดเจน แม้รัฐบาลรักษาการยังต้องปฏิบัติหน้าที่ต่อไป เพื่อไม่ให้ประเทศเกิดสูญญากาศทางอำนาจ แต่ขณะเดียวกันก็ถูกจำกัดบทบาท เพื่อไม่ให้เกิดการใช้อำนาจที่ส่งผลผูกพันต่อรัฐบาลชุดถัดไป หรือกระทบต่อความเป็นธรรมของการเลือกตั้ง (อ้างอิง รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พ.ศ. 2560 มาตรา 167–168) ภายใต้กรอบดังกล่าว “รัฐบาลรักษาการ” ยังสามารถบริหารราชการแผ่นดินในกิจการปกติ ใช้งบประมาณที่ได้รับอนุมัติแล้ว และดำเนินการแก้ไขปัญหาเร่งด่วนหรือเหตุจำเป็นได้ แต่จะไม่สามารถอนุมัติโครงการใหม่ มาตรการใหม่ หรือการดำเนินการใดที่ก่อให้เกิดภาระผูกพันระยะยาว เว้นแต่จะได้รับความเห็นชอบจากคณะกรรมการการเลือกตั้ง (กกต.) เป็นกรณีพิเศษ การแถลงข่าวโครงการ TISA ของกระทรวงการคลัง และ ก.ล.ต. วันที่ 11 ธ.ค. 68 กรอบอำนาจดังกล่าวทำให้หลายโครงการด้านเศรษฐกิจ โดยเฉพาะนโยบายใหม่ที่ยังอยู่ระหว่างการออกแบบรายละเอียด ต้องถูกจับตาอย่างใกล้ชิด หนึ่งในนั้นคือโครงการ TISA ซึ่งถูกวางให้เป็นแนวคิดภายใต้นโยบาย “Quick Big Win” เสาที่ 4 เพื่อเพิ่มโอกาสการออมและความมั่นคงทางการเงินของประชาชน และอยู่ระหว่างการเตรียมเสนอเข้าสู่การพิจารณาของคณะรัฐมนตรี แต่เมื่อการยุบสภาเกิดขึ้นก่อนที่โครงการจะได้รับการอนุมัติ ทำให้กระบวนการดังกล่าวต้องชะลอออกไปโดยปริยาย เพราะหาดูลงไปในรายละเอียดของโครงการตามที่กระทรวงการคลังและหน่วยงานที่เกี่ยวข้องเคยนำเสนอ TISA ถูกออกแบบให้เป็นบัญชีออม–ลงทุนเฉพาะ เพื่อจูงใจให้ประชาชนออมเงินระยะยาวผ่านกลไกตลาดทุน โดยมีการพูดถึงสิทธิประโยชน์ทางภาษี อาทิ เพดานการลดหย่อนสูงสุดไม่เกิน 800,000 บาทต่อปี รวมถึงการใช้ตัวคูณลดหย่อนที่แตกต่างกันตามระดับรายได้ ทั้งนี้ รายละเอียดดังกล่าวยังอยู่ในระดับแนวคิดและต้องรอความชัดเจนจากการพิจารณาเชิงนโยบาย ขณะเดียวกัน แนวคิด TISA ยังรวมถึงการยกเว้นภาษีหัก ณ ที่จ่ายจากผลตอบแทนการลงทุนในบางส่วน ภายใต้เงื่อนไขการถือครองระยะยาว เช่น การถือครองไม่น้อยกว่า 5 ปี หรือจนถึงอายุ 55 ปี ซึ่งถูกมองว่าเป็นกลไกสำคัญในการสร้างวินัยการออม เพิ่มฐานนักลงทุนรายย่อย และเสริมเสถียรภาพให้ตลาดทุนไทยในระยะยาว อย่างไรก็ตาม ในทางกฎหมาย โครงการลักษณะนี้เข้าข่าย “นโยบายใหม่” ที่อาจก่อให้เกิดภาระผูกพันด้านการคลังและโครงสร้างนโยบายต่อรัฐบาลชุดถัดไป ทำให้การผลักดัน TISA ในช่วงรัฐบาลรักษาการต้องดำเนินไปอย่างระมัดระวัง และมีแนวโน้มต้องรอให้รัฐบาลใหม่ที่มาจากการเลือกตั้งเป็นผู้ตัดสินใจ อย่างไรก็ดี เรื่องทั้งหมดนี้คงได้ตกผลึกในวันที่ 15 ธันวาคมนี้ ซึ่งรัฐบาลรักษาการ เตรียมหารือร่วมกับคณะกรรมการการเลือกตั้ง (กกต.) เพื่อพิจารณาขอบเขตการดำเนินการตามกรอบรัฐธรรมนูญ ซึ่งต้องจับตาว่า จะมีประเด็นใดที่รัฐบาลสามารถเดินหน้าต่อได้ หรือจำเป็นต้องชะลอไว้จนกว่าจะมีรัฐบาลชุดใหม่ โดยเฉพาะในส่วนของนโยบายและโครงการใหม่ด้านเศรษฐกิจ ไม่ว่าจะเป็น TISA, คนละครึ่งพลัส เฟส2, บัตรสวัสดิการแห่งรัฐ เพราะสิ่งที่เกิดขึ้นหลังจากนี้ ในการขับเคลื่อนของรัฐบาลรักษาการ ย่อมมีผลต่อการเลือกตั้งที่จะเกิดขึ้นในอนาคต