คำอาลัย

ผู้สื่อข่าวรายงานวันนี้ (25 ต.ค. 2568) สำนักงานราชบัณฑิตยสภา ได้ให้แนวทางการใช้ราชาศัพท์และถ้อยคำแสดงความอาลัยอย่างถูกต้องและเหมาะสม หลังจากครั้งการสวรรคตของ พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช บรมนาถบพิตร เมื่อปี พ.ศ. 2559 สำนักงานราชบัณฑิตยสภา ชี้แจงการใช้คำว่า “เสด็จสู่สวรรคาลัย” ว่า ควรละคำว่า “ส่ง” และใช้ถ้อยคำว่า “เสด็จสู่สวรรคาลัย” หรือ “พระผู้เสด็จสู่สวรรคาลัย” เพื่อความถูกต้องตามหลักราชาศัพท์ และให้ถ้อยคำมีความงดงามเหมาะสมกับพระเกียรติยศ โดยคำว่า “สวรรคาลัย” ตามพจนานุกรมราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2554 เป็นคำกริยาที่หมายถึง “ตาย” ใช้สำหรับเจ้านายชั้นสูง ไม่ได้หมายถึงการส่งเสด็จไปสู่สวรรค์ แต่แท้จริงแล้วมาจากคำว่า “สวรรค” หมายถึงโลกของเทวดา หรือเมืองฟ้า และคำว่า “อาลัย” หมายถึงที่อยู่หรือที่พัก จึงสื่อความหมายว่า พระองค์เสด็จสู่ที่พักในสวรรค์ด้วยพระองค์เอง ทั้งนี้ พลตรี หม่อมราชวงศ์ศุภวัฒย์ เกษมศรี ประธานคณะกรรมการจัดทำหลักเกณฑ์การใช้ราชศัพท์แห่งราชบัณฑิตยสถาน พร้อมด้วย ศาสตราจารย์พิเศษจำนง ทองประเสริฐ ราชบัณฑิต และอาจารย์จุลทรรศน์ พยาฆรานนท์ รองประธานคณะกรรมการฯ เห็นพ้องกันว่า การละคำว่า “ส่ง” จะทำให้ถ้อยคำดูงดงามและสื่อความหมายได้ชัดเจนยิ่งขึ้น นอกจากนี้ สำนักงานราชบัณฑิตยสภา ยังชี้แจงหลักการใช้คำว่า “ข้าพระพุทธเจ้า” ว่า ให้ระบุชื่อบุคคล คณะบุคคล หรือหน่วยงาน หลังคำว่า “ข้าพระพุทธเจ้า” เช่น ข้าพระพุทธเจ้า นายจงรัก ภักดี ข้าพระพุทธเจ้า คณะครูและนักเรียน โรงเรียน... ข้าพระพุทธเจ้า คณะผู้บริหาร และพนักงาน บริษัท... แนวทางดังกล่าวมีวัตถุประสงค์เพื่อให้การใช้ถ้อยคำราชาศัพท์สอดคล้องกับหลักเกณฑ์และคงไว้ซึ่งความงดงามเหมาะสมกับสถานะของพระมหากษัตริย์