โปรกรอม

พักหลังนี้สุ้มเสียงของนักอนาคตวิทยาจอมปลอมเกี่ยวกับการถือกำเนิดของสงครามโลกครั้งที่สามได้เริ่มปรากฏบนหน้าสื่อไทยออนไลน์มากขึ้น ๆ โอกาสที่จะเกิดสงครามโลกครั้งที่สามของนักอนาคตวิทยาทั้งหลายนี้ มีทั้งความเป็นไปได้และเป็นไปไม่ได้พอ ๆ กัน ประเด็นปัญหาที่นักอนาคตวิทยาพยายามยกมาอธิบายนั้นคงจะไปสู่จุดเสมือนเงื่อนตายของปัญหาเรื่องการก่อหนี้ของบรรดาชาติมหาอำนาจที่เริ่มเข้าตาจนกันมากขึ้นจนกระทั่งมีการยกเอาประเด็นนี้มาอธิบายโดยเน้นที่การคลังภาครัฐของรัฐบาลชาติมหาอำนาจที่เข้าตาจนมากขึ้น ที่ยุโรปในอดีตเคยติดกับดักจนต้องแก้ปัญหาด้วยการก่อสงครามขนาดใหญ่ขึ้นมานั้นคือนโยบาย “โปรกรอม” ที่เกิดจากลูกหนี้ชนชาติยิวคิดหาทางเบี้ยวหนี้ภาครัฐที่เคยได้ผลมาแล้วในอดีตมาใช้ เพียงแต่ผลลัพธ์ออกมาในรูปแบบที่ไม่คาดคิดมาก่อน “โปรกรอม” คือแนวทางล้างหนี้โดยเจ้าผู้ครองรัฐในยุโรปยุคกลางใช้เฉพาะกับชาวยิว เนื่องจากชาวยิวเป็นกลุ่มคนชาติเดียวที่ได้รับสิทธิ์แลกเปลี่ยนเงินเหรียญให้กับเจ้านายในยุโรปที่ไปทำสงครามครูเสด และติดหนี้ชาวยิวมหาศาล จึงเกิดการล้างหนี้ด้วยการสังหารชาวยิว แนวทางนี้ได้ถูกนำมาใช้อย่างกว้างขวางอีกครั้งในช่วงนาซีเยอรมนีเรืองอำนาจ ยุคของการฆ่าล้างเผ่าพันธุ์ยิวที่รู้จักกันในนามของฮอโลคอสต์หรืออีกชื่อหนึ่งว่า โชอาห์ เป็นพันธุฆาตระหว่างสงครามโลกครั้งที่สอง ซึ่งนาซีเยอรมนีและผู้ให้การสนับสนุนท้องถิ่น ฆ่ายิวยุโรปประมาณหกล้านคนอย่างเป็นระบบ คิดเป็นสองในสามของประชากรยิวในทวีปยุโรป ระหว่างปี 1941 ถึง 1945 ยิวตกเป็นเป้าหมายการกำจัดโดยเป็นส่วนหนึ่งของเหตุการณ์ที่ใหญ่กว่าระหว่างสมัยฮอโลคอสต์ ปัจจุบัน “โปรกรอม” อาจถูกต่อต้าน แต่รัฐบาลที่ก่อหนี้ไว้อย่างมากเช่นรัฐบาลอเมริกา ที่เพิ่งยกเลิกเพดานเงินกู้ และรัฐบาลญี่ปุ่นที่ก่อหนี้มหาศาลถึงปีละ 217% ของจีดีพี ก็อาจใช้วิธีล้างหนี้แบบ “โปรกรอม” นี้ ซึ่งนักอนาคตวิทยาเชื่อว่าเป็นไปได้ เพียงแต่มุมมองของนักอนาคตวิทยากลุ่มนี้ เจ้าหนี้มองข้ามข้อเท็จจริงว่า กลุ่มเจ้าหนี้ไม่ใช่มีเฉพาะเจ้าเดียวแบบสมัยก่อน แต่เป็นธนาคารกลางของชาติต่าง ๆ ซึ่งจะนำนโยบายโปรกรอมมาใช้ย่อมไม่ได้ และอีกประการหนึ่งการก่อสงครามขนาดใหญ่ที่มียุทโธปกรณ์ทำนายล้างอย่างมหาศาลเช่นอาวุธนิวเคลียร์ก็ไม่ใช่เรื่องที่จะทำกันได้ง่าย ๆ อีกต่อไป นอกจากนั้นองค์กรระหว่างประเทศอย่างเช่น องค์การสหประชาชาติ (UN) ก็ยังมีความสามารถในการระงับสงครามขนาดใหญ่อย่างได้ผล แม้จะระงับสงครามขนาดเล็กไม่ได้ก็ตาม ถึงตรงนี้จะเห็นข้อจำกัดของนักอนาคตวิทยาไทยกลุ่มนี้ ที่ด่วนสรุปว่าสงครามโลกครั้งที่สามจะเกิดขึ้นเพราะ แม้ว่าสาเหตุของสงครามจะมีความชัดเจนแต่กลไกที่จะนำไปสู่สงครามยังไม่เกิดขึ้น วิษณุ โชลิตกุล