พลาโต้ กับนักลงทุนพลวัต2015

ข่าวดีของอเมริกา ไม่จำเป็นต้องเป็นข่าวดีของวอลล์สตรีท ดังนั้นยิ่งไม่จำเป็นต้องเป็นข่าวดี สำหรับตลาดหุ้นไทยแม้แต่น้อย

ตัวเลขการจ้างงานเดือนตุลาคมที่ดีเกินคาดทำให้ตัวเลขการว่างงานของสหรัฐลด ลงสู่จุดที่ต่ำสุดรอบ 7 ปีครึ่ง ส่งสัญญาณชัดเจนว่าเฟดต้องขึ้นดอกเบี้ยในเดือนธันวาคมแน่นอน แม้ว่ากรรมการเฟดบางคนจะออกมาตั้งเงื่อนไขลดความคาดหวังลงไปบ้าง เผื่อพลาดก็ตาม

เหตุผลเพราะไตรมาส 4/58 เป็นไตรมาสที่เศรษฐกิจส่งท้ายปี จะดีกว่าทุกไตรมาสของปี หากไม่มีข่าวร้ายเข้ามารบกวน

ตลาดวอลล์สตรีทในอดีต จะมีปฏิกิริยาที่พอคาดเดาออกก่อนการขึ้นดอกเบี้ยในทางบวก ดัชนีหุ้นจะวิ่งขึ้นขานรับแนวโน้มดอกเบี้ยขาขึ้นหลังจากนั้นจะมีปฏิกิริยาทางลบระยะสั้นๆ แล้วจะกลับทางบวกอีกครั้ง โดยมีคำอธิบายกำกับว่าเพราะเศรษฐกิจสหรัฐแข็งแกร่งรับมือต้นทุนดอกเบี้ยได้ดีพอ จากการที่กำลังซื้อเพิ่มขึ้นและมาตรการสกัดฟองสบู่

แต่จากนี้ไปอาจไม่เป็นเช่นนั้นเพราะว่าค่าดอลลาร์แข็งคือตัวปัจจัยที่ควบคุมได้ยาก

ค่าดอลลาร์ที่แข็งเทียบเงินสกุลบาทที่เกิดขึ้นเมื่อวันศุกร์เป็นส่วนหนึ่งของปรากฏการณ์ ที่เตือนภัยให้รู้ว่านับแต่นี้ไปเงินจะไหลกลับสหรัฐอีกครั้ง แบบที่เคยมีปรากฏการณ์เก่าๆ เกิดขึ้นว่าเฟดจะขึ้นดอกเบี้ยเมื่อใด ย่อมส่งผลเสียต่อค่าเงินสกุลอื่นๆ และต่อการไหลออกของทุนจากประเทศต่างๆ เท่านั้น

ทำให้จากนี้ไปโลกจะถูกหลอกหลอน นิทานเปรียบเปรยสุดคลาสสิกของพลาโต้ ผู้ชูธงเผด็จการทรงคุณธรรมที่ยังคงหลอกหลอนสังคมโลกมาถึงปัจจุบัน

พลาโต้เล่านิทานที่ว่าด้วยมนุษย์ถ้ำซึ่งถูกจองจำด้วยโซ่ตรวน และถูกตรึงหน้าหันไปที่ผนังถ้ำด้านใน จึงมองเห็นเฉพาะผนังถ้ำมืดๆ ที่อยู่ตรงหน้า โดยมีเงาสะท้อนจากแสงกองไฟที่สาดไปทาบทับรูปร่างที่ถูกเชิดไปมาเป็นเงาดำ ต่างๆ จนไม่รู้เลยว่า ถัดจากกองไฟออกไปคือทางเดินสู่ปากถ้ำที่ส่องสว่าง

​ความเคยชินกับภาพเงาบนผนังถ้ำ วันแล้ว วันเล่า สะสมการรับรู้เฉพาะเงา และเสียงสะท้อนก้อง ทำให้มนุษย์ถ้ำสรุปว่า เงา คือความจริง

​วันหนึ่งมนุษย์ถ้ำคนหนึ่งถูกปล่อยตัวให้ก้าวเดินออกไปที่ปากถ้ำ แรกสุดเขาเจ็บปวดมากที่ต้องเพ่งสายตากับแสงสว่างโดยตรง เขาต้องเลือกเอาระหว่างการเดินไปสู่เสรีภาพอันเจ็บปวด กับหันหลังกลับสู่โซ่ตรวน 

บังเอิญว่าเขาบ้าบิ่นหรือไม่ก็อดทนสูงมากพอ จึงเลือกอย่างแรก แล้วใช้เวลาปรับสายตาให้ชินกับโลกภายนอกถ้ำ 

แล้วเริ่มพบว่า  เงา ไม่ใช่สัจจะ และอดีตก็ไม่ใช่ปัจจุบัน และยิ่งไม่ใช่อนาคต

พัฒนาการที่แยกแยะความจริงออกจากเงา คือการปลดโซ่ตรวนทางปัญญา และจิตใจอีกสองชั้นที่เหนือกว่าทางกายภาพ เพราะมันได้บอกว่า โลกลวงได้จบไปแล้ว เริ่มต้นสู่ความสว่างของปัญญาและดวงจิต สู่ความรู้แท้

แม้อดีตมนุษย์ถ้ำคนนั้น จะยังไม่สามารถสรุปได้ว่า เส้นแบ่งของความรู้แท้ กับความรู้ลวง หนาบางเพียงใด เพราะเขาถูกฆ่าโดยมนุษย์ถ้ำคนอื่นๆ ที่เหลือ เมื่อนำข่าวสารที่เขาได้รู้ ไปบอกกับคนเหล่านั้นในถ้ำ

สิ่งที่เราได้เรียนรู้จากนิทานของพลาโต้ ก็คือว่า ภัยอันตรายของการใช้สิ่งที่เป็นเพียงความคิดเห็น มาเป็นเกณฑ์การตัดสินความจริง มีมากเพียงใด เพราะอันตรายของการเรียนรู้นั้นมีหลายด้านทั้งจากตัวของผู้ที่เรียนรู้เอง ที่มีประสบการณ์ตรง และผู้อื่นที่รับประสบการณ์รอง

​คนกลุ่มหลังนี่แหละที่เป็นปัจจัยที่ควบคุมได้ยากบางคนในพวก เขาขี้ขลาดเกินไป หรืออำมหิตเกินไป หรือไม่ก็มีความเชื่ออย่างแท้จริง อาจด้วยความโง่เขลาหรือหลอกตัวเองก็ได้ ว่า การปลดปล่อยทางจิต ด้วยการกระทำตนเป็นคนดีในสังคมเลวบัดซบนั้น มันเป็นจุมพิตของยูดาส หรือการเดินบนวิถีของคนแห่งเมืองตาบอดแบบนิทานสั้นๆ ของเอช จี เวลส์

นักลงทุนในสถานการณ์ที่ข้อมูลตลาดไม่สมบูรณ์และไม่เท่าเทียมกันล้วนมีโอกาส เป็นมนุษย์ถ้ำของพลาโต้ได้ทั้งนั้น บางคนอาจจะไปไกลกว่านั้นคือเป็นตาบอดคลำช้างไปเลย แต่ก็คงมีคนที่ช่ำชองไม่น้อยที่ตระหนักดีว่าในสถานการณ์ที่แปรปรวนนับจากนี้ไป ควรวางตำแหน่งการลงทุนที่ยืดหยุ่นอย่างไรบ้าง

คนอย่างหลังสุดนี้แหละจะทำให้นิทานมนุษย์ถ้ำของพลาโต้ ไม่เป็นความจริงขึ้นมา เช่นเดียวกันกับข้อสรุปต่อต้านสังคมประชาธิปไตยของเขา ซึ่งถูกปฏิเสธมาอย่างสิ้นเชิงหลายพันปี