จีนสงวนท่าทีแร่หายาก

ข้อมูลจากหอการค้าแห่งสหภาพยุโรป ประจำประเทศจีน ระบุว่า รัฐบาลจีนยังไม่เปิดโอกาสให้บริษัทต่างชาติ เข้าถึงแร่หายาก ที่เป็นวัตถุดิบสำคัญในการผลิตสินค้าหลายประเภท มีรายงานว่า สมาชิกอย่างน้อยหนึ่งรายสูญเสียรายได้ไป “หลายล้านยูโร” จากเหตุการณ์ดังกล่าวและสมาชิกรายอื่น ๆ เอง ยังไม่ได้รับการชี้แจงถึงขั้นตอนการเข้าถึงแร่ธาตุดังกล่าวแต่อย่างใด

“แร่หายาก” (Rare Earths) เป็นกลุ่มแร่ธาตุสำคัญ ที่ใช้ในผลิตภัณฑ์หลากหลายประเภท ตั้งแต่รถยนต์ ไปจนถึงเซมิคอนดักเตอร์ โดยจีนถือเป็นผู้ผลิตแร่หายากมากกว่า 69% ของกำลังผลิตทั้งหมดบนโลกปี 2567 โดยหน่วยงานสำรวจทางธรณีวิทยาสหรัฐฯ ระบุว่า จีนครอบครองแหล่งแร่หายากเกือบครึ่งหนึ่งของโลก

“จีน” ใช้แร่ธาตุเหล่านี้เป็นเครื่องมือ ในการเจรจาการค้ากับสหรัฐฯ และประเทศคู่ค้ารายอื่น ๆ ตั้งแต่ปลายปีที่ผ่านมา จีนเพิ่มข้อจำกัดในการส่งออกแร่หายากให้เข้มงวดขึ้น รวมถึงเรียกร้องให้ต้องแสดงหลักฐานว่า แร่ดังกล่าวจะไม่ถูกใช้ในทางทหาร นอกจากนี้รัฐบาลจีน เริ่มออกใบอนุญาตส่งออกแบบใช้ครั้งเดียว หลังจากที่หยุดสงครามการค้ากับสหรัฐฯ ชั่วคราว เมื่อกลางเดือนพฤษภาคมที่ผ่านมา

โดย Volkswagen ค่ายรถยนต์สัญชาติเยอรมัน ระบุว่า ตอนนี้สต๊อกชิ้นส่วนรถยนต์ที่มีส่วนผสมของแร่หายาก ยังคงตัวอยู่และไม่มีปัญหาขาดแคลนใด ๆ ทั้งสิ้น ซัพพลายเออร์บริษัทร่วมมือกับผู้รับเหมาช่วง เพื่อจัดหาใบอนุญาตที่จำเป็นต่อการนำเข้าแร่หายากอยู่เสมอ

อย่างไรก็ดีหอการค้าแห่งสหภาพยุโรป ระบุว่า หลังจากจีน เพิ่มการออกใบอนุญาตในช่วงเดือนมิถุนายน และกรกฎาคมที่ผ่านมา สมาชิกหลายรายกลับรายงานว่า การขอใบอนุญาตดังกล่าวนั้นทำได้ยากขึ้น นอกจากนี้แม้แต่ใบอนุญาตเองยังไม่ใช่หลักประกันว่าจะสามารถแร่หายากอย่างต่อเนื่องในระยะยาวอีกด้วย ส่งผลให้เกิดความไม่แน่นอนทางธุรกิจมากขึ้น

ช่วงปีที่ผ่านมาเกือบครึ่งหนึ่งของแร่หายาก ที่สหภาพยุโรปนำเข้านั้นมาจากจีน ตามด้วยรัสเซียและมาเลเซีย ข้อจำกัดที่มากขึ้นนั้นได้กลายมาเป็นปัญหาใหม่ของธุรกิจที่ติดอยู่ท่ามกลางความตึงเครียดทางการค้ากับจีน

ความเชื่อมั่นของนักธุรกิจต่างชาติต่อจีนนั้นร่วงลงไปตั้งแต่ยุคโควิด-19 ที่ส่งผลกระทบต่อห่วงโซ่อุปทาน และในขณะเดียวกันเศรษฐกิจของจีนเองก็ยังชะลอตัวลงจากปัญหาอสังหาริมทรัพย์ และกำลังการผลิตส่วนเกินในภาคอุตสาหกรรม

ผลสำรวจจากสมาชิกหอการค้าอเมริกัน ในนครเซี่ยงไฮ้ เมื่อเดือนพฤษภาคม-มิถุนายนเผยว่า ความมั่นใจธุรกิจอีก 5 ปีข้างหน้านั้นตกลงต่ำที่สุดในประวัติการณ์และเกือบครึ่งของผู้ตอบแบบสอบถามสูงเป็นสถิติใหม่หันไปลงทุนภูมิภาคอื่นแทนจีน หลัก ๆ คือเอเชียตะวันออกเฉียงใต้

บริษัทยุโรปและสหรัฐฯ ออกมาเตือนว่าอาจเกิดภาวะขาดแคลนแร่หายากช่วงไตรมาส 3/2568 ถือเป็นการซ้ำเติมปัญหาการผลิตที่เกิดขึ้นช่วงต้นปีที่ผ่านมา โดยหอการค้าแห่งสหภาพยุโรประบุว่าจะเดินทางไปพบนักกฎหมายของสหภาพยุโรปที่กรุงบรัสเซลส์สัปดาห์หน้า เพื่อชี้แจงสถานการณ์ทางธุรกิจ นอกจากนี้ได้มีการเผยแพร่เอกสารตำแหน่งประจำปี โดยมีข้อเสนอแนะสำหรับจีนที่กำลังจัดทำแผนพัฒนาเศรษฐกิจรอบใหม่