ธนาคารไร้สาขา

เส้นทางนักลงทุน สนามธนาคารไร้สาขา หรือเวอร์ชวลแบงก์ (Virtual Bank) ระอุหนัก ยิ่งเมื่อธนาคารแห่งประเทศไทย (ธปท.) จำกัดการให้ใบอนุญาต (ไลเซนส์) แค่เพียง 3 ใบ ยิ่งสะท้อนว่าจะเกิดศึกแย่งชิงไลเซนส์ขึ้นอย่างแน่นอน ธปท.ได้ออกแนวนโยบายภูมิทัศน์ใหม่ภาคการเงินไทย เพื่อเศรษฐกิจดิจิทัลและการเติบโตอย่างยั่งยืน (Financial Landscape) โดยมุ่งหวังให้ภาคการเงินมีบทบาทสำคัญในการสนับสนุนการเปลี่ยนผ่านประเทศไทยไปสู่เศรษฐกิจดิจิทัลและการเติบโตอย่างยั่งยืน ซึ่งเวอร์ชวลแบงก์จะมีบทบาทและมีความสำคัญอย่างมากในอนาคต ธปท.ได้ประกาศคุณสมบัติในการขอจัดตั้งเวอร์ชวลแบงก์ 7 ข้อ สำหรับผู้สนใจเข้ามาในธุรกิจนี้ คือ 1.ธุรกิจต้องมี Business Model ที่ตอบโจทย์ Green Line อย่างยั่งยืน ขยายฐานลูกค้า พัฒนาผลิตภัณฑ์ที่ตอบโจทย์ และบริหารรายได้และต้นทุนได้อย่างยั่งยืน 2.มีธรรมาภิบาล ทั้งผู้ถือหุ้นใหญ่ กรรมการ ผู้บริหารระดับสูงที่มีคุณสมบัติเหมาะสมและมีธรรมาภิบาล 3.มีความเชี่ยวชาญในการให้บริการดิจิทัล สามารถออกแบบการให้บริการที่สร้างประสบการณ์ที่ดีแก่ลูกค้า 4.มีการใช้เทคโนโลยีที่ยืดหยุ่น คล่องตัว ลดต้นทุนการดำเนินงาน และพัฒนาผลิตภัณฑ์ทางการเงินได้อย่างรวดเร็ว 5.มีความสามารถในการบริหารความเสี่ยงธุรกิจการเงิน สามารถดำเนินธุรกิจเวอร์ชวลแบงก์ได้อย่างยั่งยืน ไม่ก่อให้เกิดความเสี่ยงต่อระบบ 6.มีความสามารถในการเข้าถึงและใช้ประโยชน์จากข้อมูลที่หลากหลายเพื่อนำไปใช้พัฒนาบริการทางการเงินที่ตอบโจทย์ลูกค้าแต่ละกลุ่ม และ 7.มีฐานะการเงินที่แข็งแกร่ง ด้วยทุนจดทะเบียน 5,000 ล้านบาท (ณ วันเปิดกิจการ) กรณีผู้ถือหุ้นเป็นต่างชาติ ส่วนรูปแบบของเวอร์ชวลแบงก์ของไทยนั้น มี 5 คุณลักษณะ คือ 1.เป็นธนาคารพาณิชย์ที่จดทะเบียนจัดตั้งในไทย 2.ให้บริการทางการเงินได้เต็มรูปแบบ โดยเน้นรายย่อยไม่มีหลักประกัน สินเชื่อ SMEs และเงินฝากที่ยังไม่สามารถรับบริการทางการเงินอย่างพอเพียงและเหมาะสม 3.ให้บริการผ่านช่องทางดิจิทัลเป็นหลัก (ไม่มีสาขาของตนเอง) 4.มีความเป็นเลิศ ทั้งด้านเทคโนโลยีการใช้ข้อมูลที่หลากหลาย เพื่อพัฒนาและให้บริการทางการเงิน และ 5.มีธรรมาภิบาล สามารถบริหารความเสี่ยงและปฏิบัติตามกฎเกณฑ์ที่เกี่ยวข้องได้ กรอบการกำกับดูแลตามความเสี่ยงเวอร์ชวลแบงก์ แม้จะใช้เป็นกรอบเดียวกับธนาคารพาณิชย์ทั่วไป แต่จะถูกคุมเข้มและให้ความสำคัญกับธรรมาภิบาล วัฒนธรรมด้านความเสี่ยง รวมถึงความต่อเนื่องในการให้บริการของระบบไอที ต้องมีความมั่นคง มีความเสถียรของระบบไอที เช่น ระบบขัดข้องไม่เกิน 8 ชั่วโมงต่อปี และถ้าระบบสะดุดต้องกู้ระบบได้ภายใน 2 ชั่วโมงต่อครั้ง ด้านประสิทธิภาพการดูแลลูกค้าผ่านช่องทางดิจิทัลเมื่อเกิดระบบสะดุด ผู้ให้บริการต้องมีแผนดำเนินธุรกิจได้อย่างต่อเนื่อง (BCP) เพื่อรับมือฉุกเฉิน ให้ลูกค้าใช้ช่องทางอื่นได้ และการใช้บริการจากผู้ให้บริการภายนอก เวอร์ชวลแบงก์เป็นสิ่งใหม่สำหรับประเทศไทย ดังนั้นในช่วง 3-5 ปีแรก คนที่ได้ใบอนุญาตจะถูกธปท.ติดตามอย่างใกล้ชิด จะต้องดำเนินการภายใต้เงื่อนไขที่กำหนด เพื่อให้ดำเนินกิจการอย่างมั่นคง ไม่ก่อให้เกิดความเสี่ยงต่อระบบ หากผู้ให้บริการไม่สามารถดำเนินกิจการภายใต้เงื่อนไข ก็ต้องปิดกิจการตามกระบวนการทันที ธปท.ได้ประกาศให้ผู้สนใจสามารถยื่นใบสมัครเข้าคัดเลือกทำธุรกิจดังกล่าวได้ช่วงไตรมาส 2 ของปีนี้ ภายหลังจากออกหลักเกณฑ์แล้วเสร็จในไตรมาส 1 คาดจะให้บริการได้กลางปี 2568 ศึกแย่งชิงใบอนุญาตเวอร์ชวลแบงก์ครั้งนี้ใหญ่หลวงนัก เพราะแต่ละบริษัทที่จับมือเป็นคู่พันธมิตรกันแต่ละรายไม่ธรรมดา โดยบมจ.แอดวานซ์ อินโฟร์ เซอร์วิส (ADVANC) ได้จับมือร่วมทุนกับแบงก์กรุงไทย (KTB) และบมจ.กัลฟ์ เอ็นเนอร์จี ดีเวลลอปเมนท์ (GULF) เข้าลุยในธุรกิจนี้ ตามด้วย กลุ่มบมจ.เจ มาร์ท (JMART) ที่จะผนึกพาร์ตเนอร์แบงก์ต่างชาติ “KB Financial Group” เข้าชิงไลเซนส์ด้วย ขณะที่แว่ว ๆ ว่ามีโอกาสที่บมจ.บีทีเอส กรุ๊ป โฮลดิ้งส์ (BTS) จะควงคู่แบงก์กรุงเทพ (BBL) ลงสนามนี้เช่นกัน แม้ตอนนี้จะยังไม่ได้ประกาศตัวอย่างชัดเจนก็ตาม นอกจากนี้ บมจ.อควา คอร์เปอเรชั่น (AQUA) ของ ฉาย บุนนาค ก็แสดงความสนใจยื่นขอจัดตั้งเวอร์ชวลแบงก์ด้วย รวมไปถึงบริษัท แอสเซนด์ มันนี่ จำกัด ผู้ให้บริการอีวอลเล็ต ภายใต้ชื่อ “ทรูมันนี่” ของกลุ่มซีพี-ทรู และ บมจ.สบาย เทคโนโลยี (SABUY) ซึ่งขณะนี้มีต่างชาติ 2-3 ราย ต้องการร่วมเป็นพันธมิตรด้วย มีข้อมูลจากธปท. ระบุว่า ปัจจุบันมีผู้สนใจเข้ามาสอบถามการจัดตั้งเวอร์ชวลแบงก์แล้วกว่า 10 ราย มีทั้งผู้ประกอบการสถาบันการเงิน และไม่ใช่สถาบันการเงิน ในจำนวนนี้เป็นต่างชาติจำนวน 3 ราย ดูจากโฉมหน้าของผู้ประกอบการและพันธมิตรที่จับมือกันลุยตลาดเวอร์ชวลแบงก์แล้ว งานนี้พยากรณ์ได้เลยว่า สนามนี้แข่งเดือดแน่นอน